Aan een langdurig zieke medewerker moet je als werkgever het salaris gedurende 104 weken ofwel 2 jaar doorbetalen. Naar mijn mening zeker voor het MKB een slechte wet, maar daarover later meer. In elk geval moeten we het er nu mee doen. Na die 2 jaar (en als je geen loonsanctie opgelegd hebt gekregen) stopt de loondoorbetaling. Je kunt dan ook de arbeidsovereenkomst beëindigen, maar dat gebeurt niet automatisch! Voor die beëindiging moet je toestemming vragen aan het UWV. Of je moet het doen “met wederzijds goedvinden” dus via de zgn. Vaststellingsovereenkomst (VSO). Waar het om gaat is de transitievergoeding, ook wel bekend als de ontslagvergoeding. Sinds 1-7-2015 heeft de werknemer bij beëindiging van zijn arbeidsovereenkomst vrijwel altijd recht op die transitievergoeding. Behalve als hij zelf ontslag neemt, als het ontslag “ernstig verwijtbaar” is aan de werknemer of bij pensionering.
Compensatieregeling transitievergoeding
Ook al heb je toch al 2 jaar het salaris van de zieke (niet of niet-volledig presterende) werknemer moeten doorbetalen, kosten moeten maken voor de arbodienst en voor (soms totaal nutteloze) re-integratie inspanningen, je moet tóch de transitievergoeding betalen als je de arbeidsovereenkomst beëindigt. Duidelijk een “weeffout” in de Wet Werk en Zekerheid, zo heeft ook de minister inmiddels toegegeven. Die fout is gecompenseerd: vanaf 1 april 2020 kun je de transitievergoeding die je hebt betaald bij beëindiging na 104 weken ziekte terugvragen aan het UWV.
Slapende dienstverbanden, wat zijn dat?
Tot voor kort was het voor werkgevers mogelijk de betaling van die transitievergoeding na 104 weken ziekte te vermijden door simpelweg de arbeidsovereenkomsten niet te beëindigen. Dit heten dan “slapende dienstverbanden”: er is formeel nog wel een arbeidsovereenkomst maar de werknemer werkt niet meer en de werkgever betaalt niet meer. Vóór de invoering van de Compensatieregeling werd dit door rechters geaccepteerd. Door de invoering van de Compensatieregeling is hier verandering in gekomen. Nu wordt het slapend houden van dienstverbanden gezien als “slecht werkgeverschap”, ook door de Hoge Raad. Zie het inmiddels bekende Xella-arrest. Dit arrest liet nog wel wat onduidelijkheden, maar die zijn grotendeels opgelost in de brief van minister Koolmees aan de Tweede Kamer van 13 december 2019: Brief-Koolmees-slapende-dienstverbanden.
De belangrijkste punten uit het arrest van de Hoge Raad en de brief van de minister:
1. Slecht werkgeverschap
Het niet-beëindigen van een arbeidsovereenkomst na 104 weken ziekte en stopzetting van de loondoorbetaling kwalificeert als “slecht werkgeverschap”. Tenzij de werkgever een dringende reden heeft om de arbeidsovereenkomst niet te beëindigen, bijvoorbeeld omdat er misschien toch nog re-integratiemogelijkheden zijn. Het niet kunnen voorschieten van de transitievergoeding is géén dringende reden.
2. Werknemer kan beëindiging afdwingen
De werknemer kan de beëindiging van de arbeidsovereenkomst (en dus de betaling van de transitievergoeding) voor de rechter afdwingen. Mijn advies: laat het zover niet komen want dit is een rechtszaak die je zeer waarschijnlijk verliest. Dit is dus een uitzondering op de regel dat je geen transitievergoeding verschuldigd bent als de werknemer zelf ontslag neemt.
3. Transitievergoeding berekenen na 104 weken ziekte
De transitievergoeding wordt in deze situatie berekend naar de datum waarop de werknemer 104 weken ziek was. Ook als de werkelijke beëindiging op een latere datum plaatsvindt. Dus de werknemer heeft alleen recht op dát bedrag, en dat is ook het bedrag dat je via de Compensatieregeling terugkrijgt. Als je een hogere transitievergoeding geeft is dat voor je eigen rekening. Ook hierop is weer een uitzondering: als er een loonsanctie is opgelegd (omdat je volgens het UWV onvoldoende aan je re-integratieverplichting hebt voldaan) dan kan je tot 1 jaar extra loon moeten doorbetalen. Je kunt dan de arbeidsovereenkomst pas na in totaal 3 jaar beëindigen. De transitievergoeding wordt dan berekend op de datum dat de werknemer 3 jaar ziek is. De compensatie van de transitievergoeding van het UWV zal echter worden berekend naar de datum na 2 jaar ziekte.
4. Startdatum beëindiging dienstverband telt
Wat telt voor de berekening van de transitievergoeding is de datum waarop je bent gestart met de beëindigingsprocedure. Het gaat dus niet om de einddatum van de arbeidsovereenkomst.
Advies: controleer de salarisadministratie
Slapende dienstverbanden zijn niet zelden uit het zicht verdwenen. Deze werknemers komen vaak niet meer voor op lijsten van personeelsleden, zijn verwijderd uit de salarisadministratie en het personeelsdossier is gearchiveerd. Bij de hier omschreven situatie met de transitievergoeding gaat het om werknemers die vanaf 1 juli 2015 de 104 weken ziekte hebben bereikt. Ik adviseer om de “einde dienstverbanden” in de salarisadministratie vanaf 1 juli 2015 langs te lopen en te controleren of de arbeidsovereenkomsten van die mensen op correcte wijze zijn beëindigd. Vind je daar slapende dienstverbanden tussen, neem dan actie.