Hoe gaat u om met zwaar weer? Laat u zich omver blazen door tegenslag? Brengen obstakels u van het pad? En raakt u ontworteld als de wind anders waait dan u zou willen? Dan wordt het tijd om te werken aan uw veerkracht en een flexibele benadering van uw problemen te ontwikkelen, zoals ik ook beschreven heb in mijn nieuwe boek: Doe niet zo moeilijk, de kunst van het relativeren. Relativeren en meebewegen maken u soepel in uw aanpak. Dat wil niet zeggen dat u met alle winden meewaait en het overal mee eens bent, maar wel dat u open staat voor andere inzichten en nieuwe mogelijkheden. Een breder perspectief en veerkracht geven u zelfs toegang tot onbegaanbare paden.

Zwaar weer

Op het moment dat ik dit schrijf is het slecht weer buiten. Het regent flink en het waait hard. Sommige bomen zwiepen heen en weer van de ene kant naar de andere kant. Ze wekken de indruk dat ze het elk moment kunnen begeven. Andere bomen verroeren zich nauwelijks. Ze staan robuust, strak en onbeweeglijk en lijken de storm goed te weerstaan (logisch, want ze hebben ook jaren ervaring). Ze doen wat ze altijd al hebben gedaan en maken zich geen zorgen om de wind: die waait vanzelf over. Maar schijn bedriegt. Het zijn juist de bomen die het hardst heen en weer gaan die de storm het best overleven. Ze zijn flexibel en bewegen mee met elke frisse wind die zich aandient.

Veerkracht

Een term die tegenwoordig vaak gebruikt wordt voor het vermogen om onheil, rampspoed en tegenslag goed te verwerken is veerkracht. Iemand die veerkrachtig is, herstelt zich snel bij tegenslag en weet goed te anticiperen op mogelijke problemen. Als het tegen zit, gaat deze persoon niet bij de pakken neerzitten, maar weet ‘mee te veren’, blijft vol vertrouwen en is toekomstgericht. Het lijkt alsof zo iemand minder problemen ervaart, maar dat is slechts de buitenkant. Hij of zij gaat er alleen op een ander manier mee om. Deze veerkrachtige benadering begint met een veerkrachtige denkwijze. De lastige situaties die zich aandienen op het werk kunnen voor ieder mens hetzelfde zijn, maar het zijn vooral onze gedachten daarover die bepalen in hoeverre we dat als een probleem zien.

Beren op de weg

Waarschijnlijk kent u ze wel, de beren op de weg. Dit zijn de lastige obstakels die de voortgang naar uw doelen lijken te belemmeren en het zijn de conflicten die in uw hoofd blijven hangen terwijl ze soms allang niet meer actueel zijn. We denken te maken te hebben met onoverkomelijke barrières. Maar het zijn vooral onze eigen gedachten, onze eigen verhalen, die als een mallemolen onrust en stress in ons hoofd veroorzaken. Veel problemen vergroten we in ons hoofd uit tot ongekende proporties. Toch zit de moeilijkheid vaak niet in de feiten, maar meer in de manier waarop we ermee omgaan. Op een andere manier kijken naar de waarheid, de obstakels en de conflicten, opent nieuwe wegen om uw doelen te bereiken. En die wegen zijn vaak logischer dan u denkt. Als we verstrikt zitten in vaste patronen zien we vaak maar één weg. En laat dat nu net de weg zijn waar die beren lopen! U loopt dan vast of u gaat in de strijd met die beren. Maar dat hoeft helemaal niet! Misschien kunt u er gewoon langs of blijken die beren uiterst vriendelijke onderhandelingspartners.

Soepel meebewegen

Zolang we weigeren ons vertrouwde pad te verlaten, we ons blijven verzetten tegen verandering, we blijven vechten om ons gelijk en we de strijd blijven aangaan met de moeilijkheden die we verwachten, blijven alle obstakels die we tegenkomen ons hinderen. Dat kan ook anders. Stelt u zich eens voor dat u bovenop een berg staat en vanaf daar een bal laat vallen. Die bal zal waarschijnlijk niet in een rechte lijn naar beneden rollen. Een berg heeft immers allerlei glooiingen, kuilen en bulten. Ook zullen er verschillende obstakels in de weg staan zoals rotsblokken en stenen. Die bepalen de route waarop de bal naar beneden rolt. Die obstakels kunnen er ook voor zorgen dat de bal halverwege blijft steken. U weet dus niet precies waar de bal uiteindelijk belandt. Misschien maakt dat u ook niet zoveel uit, als hij maar beneden komt.

Maar het kan ook zijn dat u een exacte bestemming (of einddoel) in gedachten hebt waar de bal terecht moet komen. De obstakels die de bal van koers veranderen, worden dan opeens obstructies. Ze vormen belemmeringen waar u zich aan stoort en waarvan u vindt dat u ermee aan de slag moet. U zult bomen moeten gaan omzagen, kuilen moeten dichten en bulten moeten effenen. Soms heeft dat het effect dat u wilt, maar soms zult u ontdekken dat de bal toch zijn eigen pad kiest.

In welke richting?

De bal die naar beneden rolt, lijkt heel erg op ons werk. Misschien hebt u voor uzelf een richting bepaald waar u heen wilt gaan. Onderweg  zult u obstakels tegenkomen. Dit zijn de tegenslagen, onenigheden en vervelende gebeurtenissen die u dagelijks ontmoet. Die zorgen ervoor dat u van het pad raakt of dat u vast komt te zitten. Als u maar één uitweg ziet in de richting van een rigide eindbestemming, dan wordt het een flink geploeter. U zult dan uw obstakels uit de weg moeten ruimen. In uw werk zult u geen bomen zagen en kuilen dichten, maar problemen bestrijden en conflicten uitvechten. Soms lukt dat. Maar soms niet, en dan kan dat leiden tot ergernis en frustratie.

Maar moet u zich wel zo opwinden? Als het om de bal gaat, kunt u ook gewoon accepteren dat die in een andere richting rolt dan u vooraf gepland had. Als hij blijft steken, hoeft u misschien geen rotsblokken uit te graven, maar u kunt de bal gewoon een klein zetje geven. Uiteindelijk komt hij ergens anders terecht, maar misschien is dat helemaal niet erg. In het leven en op het werk is dat ook zo. We stellen specifieke doelen en raken van slag als het niet helemaal uitpakt zoals gepland. We winden ons op over de resultaten, zonder te kijken of die ons ook iets moois hebben gebracht. Vanaf uw nieuwe bestemming gaat uw werk weer verder en dat kan u ook veel goeds brengen. Loopt u ergens tegenaan dat u belemmert, dan hoeft u niet altijd een strijd aan te gaan. U kunt uzelf ook een zetje geven in een andere richting. U bewandelt dan weer nieuwe paden met nieuwe kansen.

Tegenwicht bieden

Het bijzondere is dat we vaak de neiging hebben om tegenwicht te bieden en de strijd aan te gaan. Dat geldt ook voor onze omgang met mensen. Als iemand anders denkt dan u of kritiek heeft op uw manier van doen, dan voelt u zich misschien aangevallen. U wilt zich dan meteen verdedigen of terugvechten. Dat is op zich niet raar. Het is eigenlijk zelfs een natuurlijke reactie.

Probeer de volgende oefening maar eens uit met twee vrienden of collega’s. Vraag hun of ze tegenover elkaar willen gaan staan met hun handpalmen tegen elkaar. Zeg dan tegen de linker persoon dat hij of zij op uw teken mag beginnen te duwen. Wat gebeurt er dan? Wat doet de ander? Die gaat terugduwen! Toch hebt u de tweede persoon helemaal geen opdracht gegeven. U hebt niet gezegd wat die zou moeten doen. Hij of zij had ook anders kunnen reageren: opzij stappen, naar achteren meebewegen, een dansje doen… Whatever! Maar dat doen we niet. We zijn eerder geneigd om terug te duwen. Net zoals we bij elke weerstand die we tegenkomen, terugduwen. Onze strijd en vasthoudendheid kost ons vaak veel energie terwijl we weigeren te zien dat het ook anders kan. Uiteenlopende meningen kunnen vaak uitstekend naast elkaar bestaan en soms aanvullend zijn. Juist door u bewust te worden van de verschillen tussen het perspectief van anderen en uw eigen perspectief, kunt u alles in een breder perspectief zien.

Flexibel met de wind meewaaien

Tegenslag kan u brengen op plaatsen waar u anders nooit gekomen was. Maar ook dat kunt u alleen inzien als het u lukt om te kijken naar de mogelijkheden vanuit een breder perspectief. Daardoor kunt u anticiperen op de situatie en meebewegen met de omstandigheden. Dit betekent niet dat u alles maar klakkeloos accepteert en goedkeurt, maar dat u de dingen in verhouding kunt blijven zien.  U blijft gericht op uw doel, herkent de problemen en pakt die zo mogelijk aan, maar u kunt dit ook relativeren. U hebt belangstelling, maar u kunt uw problemen tegelijkertijd met gezonde afstand benaderen. Er is immers vaak veel meer mogelijk en er zijn vele wegen om dat te bereiken. Tenslotte streeft u uw verwachtingen na, maar raakt u er niet ondersteboven van als de resultaten tegenvallen. Eigenlijk geldt hierbij dat u op eenzelfde moment twee verschillende standpunten inneemt. In mijn vorige artikel noemde ik dit denken vanuit een dubbel perspectief. Het een sluit het ander niet uit.

Soepel meebewegen

Let er de volgende keer als u te maken hebt met tegenslag of conflict eens op wat u doet. Begint u meteen bomen te zagen en rotsblokken uit te graven? Gaat u meteen terugduwen als iemand u weerstand biedt? Vraag u dan af of dat wel nodig is. U kunt ook anders reageren. Observeer, neem de tijd en reageer niet direct. Onderzoek wat is er aan de hand is en schat in wat dat mogelijk tot gevolg heeft. Wat gebeurt er als u meebeweegt in plaats van dat u de strijd aangaat? Misschien komt u op een andere eindbestemming terecht. Misschien komen uw verwachtingen niet helemaal uit en pakken de resultaten anders uit dan gepland. Maar in veel gevallen is dat helemaal niet zo erg. Benader meningsverschillen en veranderingen flexibel en met belangstelling. Met uw hakken in het zand lijkt u steviger te staan, maar hakken breken makkelijk af als ze vastzitten.

Vanuit een veerkrachtige houding kunt u soepel met mensen communiceren. Omdat u beseft dat er meer dan één waarheid bestaat, kunt u zich gemakkelijk inleven in anderen zonder per se uw eigen standpunt prijs te geven. U zult nog steeds weerstand ervaren en problemen tegenkomen, maar omdat u dat kunt plaatsen in het grote geheel, kunt u daar op een relaxte manier mee omgaan. Tegenslagen brengen u niet meer zo van slag. U doet wat u kunt en u laat u niet ontmoedigen als de resultaten anders uitpakken. Meer over deze denkwijze kunt u lezen in mijn boek: Doe niet zo moeilijk, de kunst van het relativeren. Dit boek is via een van onderstaande links te bestellen:
Via bol.com
Via Managementboek.nl

Frank van Marwijk (www.relativeren.nl) is Nederlands bekendste lichaamstaalexpert (lichaamstaal.nl). Zijn kennis van sociaal-psychologische inzichten combineert hij met scherpe observaties uit de praktijk. Van Marwijk is auteur van onder meer de bestsellers Manipuleren kun je leren, en Het Groot Complimentenboek (samen met Hans Poortvliet). In 2017 schreef hij het standaardwerk op het gebied van non-verbale communicatie: Lichaamstaal, alles wat je moet weten om mensen te begrijpen en te beïnvloeden.