Sinds de Wet Werk en Zekerheid van kracht is, zijn de eisen die door de rechter aan een ontslagdossier gesteld moeten worden strenger. Klanten die mij om advies vragen bij een ontslag wegens disfunctioneren hoor ik vertwijfeld uitroepen dat de strenge eisen aan het ontslagdossier een realistisch verbetertraject feitelijk onmogelijk maken. Bij de eerste waarschuwingsbrief is immers het onderlinge vertrouwen al weg. Een recente uitspraak van de Rechtbank Midden Nederland laat zien dat de eisen aan het dossier toch minder streng zijn dan tot nu toe gedacht.

De situatie

Het gaat in deze uitspraak om een ontslagaanvraag van een middelgroot bouwbedrijf voor een projectcoördinator die 5,5 jaar in dienst was. Wat het bedrijf gedaan heeft toen duidelijk werd dat de werknemer niet goed functioneerde is het volgende:

  • 16-10-2013: herschikking van taken wegens te hoge werklast
  •  5-2-2014: gesprek over slecht functioneren, bevestigd per brief
  • 9-4-2015: voortgangsgesprek waarvan een schriftelijk verslag is gemaakt
  • medio juni 2015: werknemer is op een soortgelijke maar veel lichtere functie geplaatst
  • 19-6-2015: brief aan werknemer: functioneren zal na de bouwvak worden geëvalueerd
  • 23-9-2015: aan werknemer is ontslag aangezegd en hij is vrijgesteld van werkzaamheden

Geen “verbeterplan”

Uit bovenstaand lijstje is te zien dat er in dit dossier “slechts” sprake is van 2 brieven en 1 verslag. Belangrijk detail is dat deze werkgever geen officieel verbeterplan heeft opgesteld en de werknemer daar dus ook niet mee akkoord is gegaan. Tot nu toe werd vrij algemeen gedacht dat een Verbeterplan met die naam en met het akkoord van de werknemer een verplicht onderdeel van het ontslagdossier was. De werknemer heeft zich daar bij de rechter ook op beroepen, maar de rechter overwoog: “Er is met het voorgaande voldoende vorm gegeven aan een verbetertraject. Dat dit verbetertraject door partijen niet als zodanig is benoemd, neemt niet weg dat het wel plaats heeft gevonden. Een dergelijk verbetertraject kan immers ook op informele wijze plaatsvinden.” De rechter ging zelfs nog een stap verder door te stellen: “Het mocht de werknemer in ieder geval duidelijk zijn – door begeleiding bij zijn werkzaamheden als projectcoördinator en door herplaatsing in een andere (eenvoudiger) functie – dat hij in een verbetertraject was geraakt.”

Verbeterplan blijft nuttig

Dus we stoppen maar met het opstellen van verbeterplannen? Dat zou ik u niet adviseren. Een duidelijk verbeterplan waar de werknemer mee akkoord is gegaan zal zeker een waardevol document in het ontslagdossier blijven. Deze uitspraak maakt wel duidelijk dat ontslag wegens disfunctioneren ook verleend kan worden als er geen formeel Verbeterplan is. Als uit de rest van het dossier maar duidelijk wordt dat de werknemer voldoende gelegenheid en ondersteuning heeft gehad om zijn functioneren te verbeteren.

Geen ontslagdreiging geuit

Naast de aanwezigheid van een verbeterplan werd ook algemeen aangenomen dat in de schriftelijke waarschuwing die aan een disfunctionerende werknemer wordt gestuurd (zeker in de tweede) expliciet met ontslag gedreigd moet worden. Ook dit is in deze casus niet gebeurd. Toch heeft dat de rechter er niet van weerhouden de ontslagaanvraag goed te keuren. Zonder toekenning van een billijke vergoeding. Overigens moet ik erbij vermelden dat de gevolgen van het disfunctioneren van de werknemer in dit geval zeer ernstig waren. Met name wordt het verlies van nieuwe projecten expliciet genoemd. Ook kan een rol gespeeld hebben dat de werknemer nog geen lang dienstverband had.

Conclusie

Al met al kunnen we uit deze uitspraak opmaken dat de rechter niet zozeer kijkt naar naar de veronderstelde formele vereisten zoals een formeel Verbeterplan of een expliciete ontslagdreiging. Veel belangrijker is dat de werknemer kon weten dat hij in een verbetertraject zat. En dat hij ook echt de kans en de hulp heeft gehad om zichzelf te verbeteren. Dit maakt het risico van een vertrouwensbreuk zodra met de opbouw van een ontslagdossier wordt begonnen m.i. een stuk kleiner. Maar dat het zorgvuldigheid en een professionele aanpak vergt lijkt me wel duidelijk.