Gastblog van Elke de Beyer, Registermediator, Vertrouwenspersoon & Onafhankelijk Klachtenfunctionaris (Zorg)

Ruzie op de werkvloer

Iedereen heeft weleens een meningsverschil met een collega of baas. Maar soms lopen kleine irritaties zo uit de hand dat er een onwerkbare situatie ontstaat. Hoe zorg je dat een ruzietje geen arbeidsconflict wordt?

Een conflict op de werkvloer komt best vaak voor. Uit onderzoek van het CBS blijkt dat één op de vijf werknemers in 2016 een kortdurend conflict had met een collega. 13 procent had dat met een manager en 7 procent met de werkgever. Zo’n 2 procent van de werknemers had vorig jaar een langdurig arbeidsconflict. De afdeling P&O zorgt vaak voor de eerste opvang.  Als een conflict blijft voortduren, is het soms noodzakelijk om een mediator of een vertrouwenspersoon in te schakelen.

Hete en koude conflicten

Ik onderscheid twee soorten conflicten, de zgn. hete en koude. Bij hete conflicten gaat het er letterlijk verhit aan toe. Mensen smijten met deuren, zijn geïrriteerd en boos. En dan zijn er de koude conflicten. Die zijn subtieler, die sluimeren. Mensen praten niet met de collega met wie ze een probleem hebben, maar ze praten er wel over met anderen. Dit komt heel vaak voor is mijn ervaring. Oorzaak is dat mensen moeite hebben om het direct jegens degene die het betreft uit te spreken. Het uitspreken dat er iets niet goed is of je het gevoel hebt dat er iets mis is, gebeurt niet. Het kan zijn dat er een “angstcultuur” heerst om dit te doen. Je moet je veilig voelen om zaken te melden, anders gebeurt het niet. Als dat er niet is, is het prettig als je een externe vertrouwenspersoon of mediator kunt spreken.

Basisoorzaken voor conflicten op het werk

  • Miscommunicatie
  • Gebrek aan waardering
  • Werkdruk door tijdgebrek

Hierover praten is belangrijk. Hoe langer je wacht, hoe erger het wordt. Veel mensen denken na verloop van tijd: nu heeft het geen zin meer, het is al te laat. Daarnaast blijkt vaak dat mensen dénken dat ze er wel iets aan hebben gedaan, maar dat het in werkelijkheid vaak helemaal niet zo is.

Conflict een kans?

Het klinkt misschien een beetje vaag, maar een conflict is een kans. Het hoort erbij, in je privéleven en in je werk. Je kunt erdoor zorgen dat je verder komt. Je moet als mens wel conflict-oplossend denken en doen en niet proberen om alleen maar gelijk te krijgen.

Wat het soms lastig maakt, is dat wat iemand kan voelen als een flink conflict of een ruzie, voor de collega of leidinggevende in kwestie juist helemaal niet zo voelt. Het is een kwestie van beleving. Iemand die op samenwerking gericht is, kan dit verschil van mening soms sneller zien als een conflict. Terwijl mensen die meer onderhandelaar of vechter zijn, dat helemaal niet als een ruzie beschouwen. Zij zien het eerder als vertrekpunt voor veranderingen of verbeteringen in de relatie of werkwijze of omgang in de organisatie.

Meer conflicten door hogere werkdruk

Het aantal arbeidsconflicten neemt toe. Ik zie dat de werkdruk bij veel bedrijven toeneemt. Dat gebeurt (mede) door alle veranderingen, zoals in de zorg waar protocollen steeds veranderen. De cliënten worden kritischer en mondiger in alle bedrijfssectoren. Dat leidt tot meer druk en daardoor meer (werk-)stress. Dit kan leiden tot overbelasting en is de balans tussen belasting en belastbaarheid ver te zoeken.

De drie elementen van elk conflict

In vrijwel elk conflict spelen drie elementen een rol:

  1. Conflicten ontstaan mede door ervaren stress vanwege problemen thuis. Zo had ik een verzorgende als cliënt die duidelijk al een tijd tegen haar grenzen aan zat. Als ze daar op werd aangesproken door collega’s, reageerde ze heel geïrriteerd. Met behulp van mediation werd duidelijk dat ze gestrest was door haar thuissituatie. Door het daar over te hebben, ontstaat begrip bij collega’s. Dan kan het snel worden opgelost.
  2. Er is onduidelijkheid over de zakelijke afspraken. Want als mensen niet weten wat ze van elkaar kunnen verwachten, ontstaan makkelijk problemen.
  3. De relatie ten opzichte van anderen. Hoe wordt er omgegaan met fouten en hoe werk je samen met anderen? In bedrijven waar veel aandacht wordt besteed aan de samenwerking en de onderlinge samenhang in het bedrijf, bijvoorbeeld door het organiseren van borrels en bedrijfsfeestjes, zie je minder conflicten. Omdat je mensen beter leert kennen buiten het werk, krijg je meer begrip voor elkaar.

Nooit een conflict?

Ben jij één van die mensen die zeggen dat ze nooit meningsverschillen hebben? Onzin, natuurlijk: ruziemaken hoort erbij. Je moet niet bang zijn voor een meningsverschil. Vermijd het conflict niet. Maar wees ook kritisch naar jezelf. Blijf niet hangen in je eigen gelijk. Pas op voor goedbedoelde adviezen van het thuisfront. Die tonen empathie voor jouw gevoelens, maar dat helpt niet altijd om iets op te lossen. Bekijk beide kanten van het geschil.

Daarnaast spelen persoonlijke aspecten een rol. Hoe zit iemand in zijn vel en hoe gaat het thuis? Wil iemand promotie, maar lukt het niet? Vind je dat je niet genoeg wordt gewaardeerd of dat je niet genoeg verdient?

Oplossen van het conflict

Het oplossen of voorkomen van een conflict is het beste samen te vatten door het motto: “maak van je hart geen moordkuil”. Als je ergens last van hebt, moet je er iets mee doen. Spreek erover met degene met wie je een conflict hebt. Betrek desnoods een leidinggevende of iemand van P&O/HR of een vertrouwenspersoon/mediator erbij.

Het belangrijkste om zwaardere conflicten op je werk te voorkomen is, het er open over hebben. Mensen bespreken het vaak niet. Dan wordt het groter. En voor zo’n gesprek is het belangrijk om na te denken: hoe zou het er idealiter uitzien? Wat zou goed voor mij werken? Vaak hebben mensen daar van tevoren nooit over nagedacht.

Mocht je een (extern) onafhankelijk vertrouwenspersoon of mediator willen inschakelen, neem dan contact met mij op. Elke de Beyer, telefoon: 06- 52889686, info@mediation-connect.nl, www.mediation-connect.nl.

Naschrift Jos van Calsteren. Ik heb Elke leren kennen als een lekker concreet persoon die de zaken duidelijk benoemt. Mijn ervaring met mediation is dat je er vaak verbaasd van staat hoe zo’n mediator een volledig vastzittend conflict vlot kan trekken en opgelost kan krijgen. Bij ziekteverzuim als gevolg van “situatieve arbeidsongeschiktheid” (zie hierover het artikel Situatieve arbeidsongeschiktheid, wat moet u ermee?) spelen conflicten vaak een rol. Het voordeel van Elke is dat ze door haar jarenlange ervaring bij arbodiensten ook uitstekend op de hoogte is van verzuimproblematiek en weet hoe een arbodienst behoort te functioneren.