Vorige week vertelde ik in deel 1 van dit artikel waarom de fiscus de mensen die voor u werken zo graag als werknemer wil aanmerken; waarom een werkgever dat liever niet wil; wat de Modelovereenkomst is en aan welke 3 criteria een werknemer moet voldoen. Deze week de zelfstandigencheck en “Is 100% zekerheid niet te krijgen?”

De “zelfstandigencheck”

Veel makkelijker dan het sluiten van een modelovereenkomst is het natuurlijk als het gewoon duidelijk is dat de zelfstandige écht een zelfstandig ondernemer is. Ook daar zijn  criteria voor maar helaas zijn ook die nauwelijks hard. Het meest harde is nog als de ondernemer personeel in dienst heeft. Dus huurt u bedrijf Jansen in en stuurt dit bedrijf soms dhr. Jansen en soms dhr. Pietersen dan is het duidelijk. De arbeid wordt dan ook niet “persoonlijk” verricht.

Verdere criteria:

  • de zelfstandige heeft meerdere opdrachtgevers per jaar. Het getal van 3 wordt in dit kader wel genoemd maar volgens de fiscus is dat niet hard. U kunt dit bijv. zien aan de factuurnummers die u krijgt. Als die opvolgend zijn dan bent u waarschijnlijk op dat moment de enige opdrachtgever. Dat moet dus niet meer dan een half jaar voortduren. Ook wordt wel gezegd dat de zelfstandige niet meer dan 70% van zijn jaarinkomen bij één opdrachtgever mag verdienen. Ook dat is niet hard maar wel een indicator.
  • de zelfstandige profileert zich naar buiten duidelijk als zelfstandig ondernemer. Hij geeft dus geld uit aan naamsbekendheid en marketing, doet aan acquisitie, is bijvoorbeeld aangesloten bij een franchise-organisatie, heeft een professionele website, briefpapier, visitekaartjes, is ingeschreven bij de KvK en heeft een BTW-nummer, enz.
  • de zelfstandige investeert in de eigen onderneming, wat bijv. te zien is aan een beletterde auto van de zaak, eigen professioneel gereedschap, een apart kantoor (mag “aan huis” zijn), enz.

Het is het totaal van de genoemde kenmerken die maakt dat een zelfstandige ook duidelijk een zelfstandig ondernemer is. Een KvK-inschrijving en BTW-nummer, een sticker op de auto en een website maken iemand nog geen zelfstandig ondernemer. Want dat kan zonder noemenswaardige investering. Maar als zo iemand niet meer dan een paar uur per week voor u werkt en wel ook voor anderen werkt dan is het wél duidelijk. Bij twijfel: ga het gesprek aan met de zelfstandige en leg vast welke argumenten hij heeft aangedragen voor het feit dat hij zelfstandige is. Als deze argumenten simpel te controleren zijn (website, inschrijving KvK), doe dat dan ook en leg ook dat vast, bijv. met wat schermafdrukken.

100% zekerheid is niet te krijgen?

Nou, u kunt in elk geval wel het risico kleiner maken dan veel andere risico’s die u als ondernemer neemt. U doet eerst de zelfstandigencheck. Blijkt daar duidelijk uit dat u met een zelfstandige te maken hebt dan legt u eventueel nog wat zaken vast en hoeft u zich nergens zorgen over te maken. Geeft de zelfstandigencheck onvoldoende zekerheid dan kijkt u naar de 3 criteria van de werknemer. Is er geen gezagsverhouding en/of hoeft de persoon het werk niet persoonlijk te doen dan zoekt u een passende goedgekeurde modelovereenkomst bij de Belastingdienst, u zorgt dat deze getekend wordt en u doet wat in uw vermogen ligt om te zorgen dat u en de zelfstandige zich eraan houden.

Waar is al die ophef dan over? Aan de ene kant is het voer voor juristen. Want zowel de modelovereenkomst als de “zelfstandigencheck” geven de opdrachtgever vooraf geen waterdichte garantie dat de fiscus geen naheffing zal opleggen. De VAR deed dat wel. Aan de andere kant is er een probleem als u probeert om mensen die feitelijk als werknemer voor u werken toch als zelfstandige in te huren. Met de VAR kon u die verantwoordelijkheid bij de zelfstandige leggen, nu niet meer.

Er is uiteraard gezocht naar mogelijkheden om die 100% garantie toch te krijgen. Ik loop ze even langs.

  • laat de zelfstandige via een intermediair werken. U heeft dan alleen een overeenkomst met de intermediair, en die op zijn beurt weer met de zelfstandige. Los van het feit dat de intermediair hier dan ook iets aan wil verdienen is dit geen oplossing. De fiscus heeft voor deze situatie ook Modelovereenkomsten (“met tussenkomst” heten die), en ook daarbij geldt dat wanneer deze niet nageleefd worden, de fiscus bij u als opdrachtgever alsnog de belasting en premies kan naheffen.
  • laat de zelfstandige via een payroll-bureau werken. Feitelijk wordt de zelfstandige dan werknemer (in dienst van het payroll-bureau). Van de fiscus zult u dan geen last meer hebben. Het prijsvoordeel van een zelfstandige is dan echter ook weg, sterker nog, u bent wat duurder uit dan met een eigen werknemer want het payroll-bureau kost ook geld. Als het échte payrolling is (dus u heeft de persoon geworven en vervolgens bij de payroller ondergebracht) dan wordt hiermee ook het ontslagrisico niet weggenomen (zie dit artikel). Het ziekte- en arbeidsongeschiktheidsrisico wel.
  • de zelfstandige richt een BV op. Dit is de zgn. Declareerbare Uren (DUBV). Het idee is dat de zelfstandige dan weer gewoon werknemer is, maar dan in dienst van zijn eigen BV. De fiscus heeft al aangegeven hier geen rekening mee te zullen houden als de zelfstandige de arbeid altijd persoonlijk verricht, dus ook dan blijft de naheffing van belasting en premies bij u mogelijk.
  • u neemt in de Modelovereenkomst op dat u, wanneer de zelfstandige achteraf door de fiscus toch als werknemer wordt aangemerkt, u de loonbelasting en premies op de werknemer kunt verhalen. Dit helpt maar ten dele. U mag wel de loonbelasting en de premies Volksverzekeringen op die manier verhalen, maar niet de premies Werknemersverzekeringen en de Inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet. En het is maar de vraag of u de werknemer op dat moment (kan vijf jaar later zijn) nog te pakken krijgt en of die dan uw claim kan betalen.

Mijn conclusie: het lijkt erop dat de fiscus met de Wet DBA het “lek” van de schijnconstructies (mensen als zelfstandige laten werken terwijl het eigenlijk gewoon werknemers zijn) behoorlijk goed gedicht heeft. Echte zelfstandig ondernemers kunnen nog steeds als zelfstandige worden ingehuurd, met alle voordelen van dien. Maar als iemand feitelijk gewoon een werknemer is, dan is mijn advies om hem (of haar natuurlijk) dan ook maar als werknemer in dienst te nemen. Al dan niet via een payrollbureau. Laat u zich geen zand in de ogen strooien door uitspraken van staatssecretaris Wiebes (“U heeft nog tot 1 mei 2017 de tijd als u er maar wel al mee bezig bent” en “Er worden volgend jaar nog geen boetes uitgedeeld”). Zowel belastingadviseurs en belastinginspecteurs laten weten (zie dit artikel) dat er dan misschien nog geen boetes worden uitgedeeld, maar dat naheffingen wel degelijk mogelijk zijn.

Heeft u wel een manier gevonden om in twijfelgevallen toch de zekerheid te krijgen dat de fiscus geen naheffing kan opleggen dan zou ik die héél graag willen kennen. Laat het weten via een reactie op dit bericht, of vertrouwelijk via info@josvancalsteren.nl. Wilt u met een zelfstandige gaan werken en twijfelt u over de aanpak, dan adviseren wij u natuurlijk graag (06-50598271).