In veel bedrijven is het gebruikelijk dat praktijkervaring wordt opgedaan in het kader van een opleiding. Vaak gebeurt dit op basis van een stage-overeenkomst of een leer-arbeidsovereenkomst. Achteraf ontstaat soms discussie of toch niet sprake is van een “gewone arbeidsovereenkomst” en of de overeenkomst eindigt bij het stoppen van de opleiding. Een recente rechterlijke uitspraak (zie deze link) wierp weer wat licht op deze kwestie.

Criteria van de arbeidsovereenkomst bij stageovereenkomst ook van toepassing

Juridisch is er sprake van een arbeidsovereenkomst wanneer aan 3 criteria is voldaan:

  1. er sprake van een gezagsverhouding (er is een leidinggevende die werktijden bepaalt, die aangeeft wat er moet worden gedaan maar ook hoe dat moet worden gedaan)
  2. er wordt loon betaald voor de arbeid (daar hoeft niet persé het label “loon” aan te hangen, verkapte vormen van loon zoals een kostenvergoeding of een gefactureerd bedrag kunnen ook als loon gezien worden.
  3. er wordt persoonlijke arbeid verricht (de werknemer kan dus niet zomaar iemand anders in zijn plaats sturen)

Bij een stage is de gezagsverhouding er meestal wel. Ook wordt er vaak een stage-vergoeding betaald. Van belang is dat dit qua hoogte een bedrag is dat in redelijkheid gezien kan worden als een vergoeding voor studiekosten en kosten voor levensonderhoud. Als u het minimumloon of meer betaalt zal dit al snel als loon worden gezien. Dat de activiteiten die de stagiair verricht door hem persoonlijk moeten worden verricht is ook wel duidelijk. Belangrijke vraag is dus of die activiteiten als “arbeid” gezien moeten worden. Vragen als “hoe zelfstandig werkt de stagiair”, “hoeveel leert hij er (nog) van dus hoe groot is het leerelement” en “hoeveel voordeel heeft de werkgever ervan” spelen hierbij een belangrijke rol.

Wat vond de rechter?

In de genoemde rechterlijke uitspraak hechtte de rechter veel waarde aan het feit dat het de bedoeling was dat de stagiair (een tandarts) na voltooiing van de opleiding bij de werkgever in dienst zou treden. De rechter vond alleen daarom al dat de werkgever een groot voordeel van de stage had. Dat lijkt me terecht, als de werkgever een werving & selectiebureau had moeten inschakelen voor de werving van een tandarts was hij al snel 10.000 euro kwijt geweest. Ook de betaling aan de werknemer was kennelijk zo hoog dat de rechter het geen stage-vergoeding meer vond. En hij oordeelde dus dat er sprake was van een arbeidsovereenkomst.

Waar moet u op letten als u een stagiair aanneemt?

(Ik ga er vanuit dat u geen arbeidsovereenkomst wilt sluiten.)

  • bespreek vooraf duidelijk met de stagiair dat het niet om een arbeidsovereenkomst gaat maar dat het leerelement voorop staat. Wijs iemand van uw werknemers aan als stagebegeleider en vertel de stagiair dat hij die persoon altijd moet raadplegen als iets niet duidelijk is. Laat de stagiair ook zeer regelmatig (wekelijks) verantwoording afleggen aan de stagebegeleider.
  • leg ook in de stage-overeenkomst vast dat het geen arbeidsovereenkomst is en dat het leerelement voorop staat
  • leg ook vast dat de prestatie die de stagiair levert niet persé waarde hoeft te hebben voor het bedrijf maar dat het het bedrijf te doen is om het bieden van een werkervaringsplaats om zo een algemene bijdrage te leveren aan het opleiden van goede vakmensen
  • betaal niet meer dan een redelijke vergoeding voor studiekosten, kosten van levensonderhoud en evt. reiskosten en vermeld ook in de stage-overeenkomst dat de stagevergoeding daarvoor bedoeld is.
  • noem uzelf in de stage-overeenkomst geen werkgever maar stagebedrijf of stagebieder en noem de stagiair geen werknemer maar stagiair of afstudeerder.
  • zet zeker niet in de stage-overeenkomst dat er een mogelijkheid is dat de stagiair na voltooiing van de opleiding bij het bedrijf in dienst treedt. Zeg dat liever mondeling als u afscheid neemt van de stagiair en houdt contact met hem. Als de stage het laatste onderdeel van de opleiding is en u wilt de stagiair graag in dienst nemen dan kunt u daar natuurlijk wel al eerder met hem over in gesprek. Want waarschijnlijk wilt u voorkomen dat hij ergens anders een baan accepteert.

Ook voor het opstellen van een goede stage-overeenkomst kunt u natuurlijk een beroep op mij doen.

NB. Omwille van de leesbaarheid schrijf ik over de mannelijke stagiair. Maar stagiaires kunnen natuurlijk evengoed vrouwen zijn.