Het rommelt de laatste tijd flink in Nederland. Boerenprotesten, klimaatprotesten, lerarenstakingen, enzovoort. Met als gevolg dat veel werknemers te laat komen, een dag vrij moeten nemen of extra kinderopvang (met extra kosten) moeten regelen. Moet je dit als werkgever nu allemaal maar zo voor je rekening nemen? Nee, gelukkig niet.
Woon-werkverkeer
Het woon-werkverkeer is voor rekening en risico van de werknemer. Dus als een medewerker door de files van het boerenprotest te laat komt dan mag je van hem verlangen dat hij die tijd inhaalt of er vrije uren voor opneemt. Het mág, het hoeft dus niet. Ook als er extra kosten gemaakt worden door een klimaatblokkade om toch op het werk te kunnen komen dan is dat voor rekening van de werknemer. Denk bijvoorbeeld aan extra benzinekosten omdat er omgereden moet worden of wanneer iemand besluit om vóór de blokkade de auto (betaald) te parkeren en verder de trein te nemen. In zijn algemeenheid kun je zeggen: alles wat normaal voor- of na werktijd gedaan wordt is voor rekening van de werknemer.
Zakelijk verkeer
De dingen die normaal in werktijd plaatsvinden zijn voor rekening van de werkgever. Dus als een vertegenwoordiger door de files van een protest langer onderweg is naar- of van een klant dan geldt deze langere tijd als werktijd. Komt daardoor de totale werktijd op die dag op meer dan de gebruikelijke werktijd dan kan deze vertegenwoordiger ook recht hebben op overwerktoeslag (als er zo’n regeling voor hem van toepassing is). Ook andere overwerkregelingen zoals een maaltijdvergoeding zijn in zo’n geval gewoon van toepassing. Als de zakelijke reis met een privé-auto gemaakt wordt dan betaalt de werkgever de afgesproken kilometervergoeding over de werkelijk gereden kilometers, dus inclusief eventuele omrij-kilometers.
Kinderopvang
Hoewel er werkgevers zijn die een bijdrage betalen aan de kosten van kinderopvang, is kinderopvang toch een privé-aangelegenheid. Dus als de medewerker door een lerarenstaking zijn kind langer op de crèche/B.S.O. moet laten blijven en daar extra voor moet betalen dan zijn die kosten voor zijn eigen rekening. En dat geldt ook als hij door files (ongeacht de oorzaak) zijn kind vroeger weg moet brengen of later op kan halen en daar extra voor moet betalen. Het is natuurlijk wel tóegestaan wanneer je als werkgever aan die extra kosten bij wil dragen, maar het is dus niet verplicht.
Thuis werken
Als de werknemer toch al de faciliteiten heeft om thuis te kunnen werken, dan is het natuurlijk mogelijk dat je hem een extra dag thuis laat werken wanneer zijn kinderen door een lerarenstaking niet naar school kunnen. Maar misschien is het dan een idee om dat toch even te bespreken. Want je kunt je natuurlijk afvragen of de medewerker wel volledig productief is als zijn kinderen thuis om hem heen draaien. Mogelijk kun je voor die situatie afspreken dat er een paar uur verlof op zo’n dag wordt opgenomen. Dat kan ook de druk wat verlichten die medewerkers vaak voelen als ze thuiswerken met de kinderen om zich heen: ze hóeven dan ook niet volledig productief te zijn.
Ik schrijf bewust: “Als de werknemer toch al de faciliteiten heeft om thuis te kunnen werken” want hier is vaak meer voor nodig dan je in eerste instantie zou denken. Ten eerste moet ook de werkplek thuis voldoen aan de arbo-normen, wat meestal betekent een goede verstelbare bureaustoel (NEN 1812), een bureau op de juiste hoogte en met voldoende ruimte, een goed beeldscherm op de goede hoogte en goede verlichting. Dus niet “met de laptop op de bank”. En voor een veilige computerverbinding met het bedrijf moet uw ICT-afdeling meestal ook wel iets regelen, bijvoorbeeld een VPN-verbinding. Er gaan al snel persoonsgegevens over en weer en daar stelt de AVG nu eenmaal eisen aan.
In een volgend artikel zet ik de voor- en nadelen van thuiswerken weer eens op een rij.