Een werknemer kan zorgverlof opnemen als er zorg verleend moet worden aan:
- een eigen kind, kind van de partner, adoptiekind of pleegkind
- partner, ouder, grootouder, kleinkind, broer of zus
- iemand die deel uitmaakt van het huishouden van de werknemer
- bekenden waarmee de werknemer een hechte sociale relatie heeft (bijv. schoonouder, buurvrouw of vriend)
De belangrijkste voorwaarde is dat de verzorging noodzakelijk is (de zorgbehoevende ligt dus niet in het ziekenhuis o.i.d.) en dat de werknemer de enige is die deze zorg kan geven. Als de werknemer en de partner de zorg beiden kunnen geven en de partner werkt ook dan kunnen er afspraken gemaakt worden over de verdeling van het zorgverlof over hen beiden. Vaak gebeurt dit naar rato van het aantal uren dat ze werken.
De werkgever mag zorgverlof in principe niet weigeren, tenzij het bedrijf daardoor in ernstige problemen komt. De bewijslast daarvoor berust bij de werkgever. Zo’n weigering moet dan wel direct bij de aanvraag plaatsvinden, eenmaal ingegaan zorgverlof kan niet meer eenzijdig door de werkgever beëindigd worden.
Er zijn twee soorten zorgverlof: kortdurend en langdurig. Kortdurend zorgverlof valt onder Calamiteitenverlof, volg de link voor meer informatie daarover. Bij kortdurend zorgverlof moet de werkgever het loon volledig doorbetalen, tenzij er in de CAO, de arbeidsovereenkomst of een Personeelsreglement iets anders is bepaald. Maar minimaal moet er 70% van het salaris en minimaal het minimumloon worden doorbetaald.
Bij langdurig zorgverlof wordt het loon niet doorbetaald, dit is een vorm van onbetaald verlof. Maar dus wel een die de werkgever in principe niet kan weigeren. Langdurig zorgverlof moet (tenzij dat niet mogelijk is) minimaal 2 weken van te voren schriftelijk door de werknemer worden aangevraagd.
Als er in de CAO een regeling voor zorgverlof staat dan gaat deze boven de hier genoemde wettelijke regels, ook als de CAO-regels minder gunstig zijn voor de werknemer.
De werkgever mag om bewijs vragen (bijvoorbeeld een afsprakenbriefje van een arts) om te kunnen beoordelen of de werknemer inderdaad recht op zorgverlof heeft. De zorg tijdens zorgverlof kan ook in het buitenland plaatsvinden.